برگزاری 16 آذردریک نگاه وجمع بندی آن

چگونگی برگزاری  روزدانشجوبه  مثابه برشی ازوضعیت برای ارزیابی دقیق تراز جنبش دانشجوئی درفضای  سرکوب سنگین وآنچه که درزیرپوست دانشگاه ها وجامعه می گذرد شاخص مناسبی است.

گزارشات موجود اعم ازفیلم ویا مکتوب بازتاب دهنده نکات زیرهستند:

-شکل حرکت  اکثرا به صورت تعطیل کردن کلاس های درس وبرگزاری  تجمعات اعتراضی درون دانشگاه ها  ومجامع دانشجوئی  کشوراعم ازدولتی و آزاد درمقیاس سراسری بوده است.گرچه دراین میان برخی دانشگاه ها  و محیط های دانشجوئی  بدلیل شدت تهدیدها و جوسرکوب نتوانستند روزدانشجو را به نحو دلبخواه خود برگزارکنند

-دوشعاراصلی آزادی زندانیان سیاسی و مرگ بردیکتاتور(ونیز دولت مردم فریب)بوده است

-گرچه نیروهای رژیم نیزسعی داشتند با مصادره 16 آذربرنامه های مورد نظر خود را اجراکنند، که با اعتراض ویا بایکوت دانشجویان مواجه شدند.دراین رابطه اعتراض دانشجویان  به حضور صفار هرندی دردانشگاه کرمانشاه ودادن شعارمرگ بردیکتاتور ونیزبا حضور نقدی دردانشگاه تبریزازنمونه های آن است.

دانشجویان قبل از16 آذربا شعارنویسی بردرودیواردانشگاه ها وبعضا دربیرون ازدانشگاه ها به استقبال 16 وحتی برگزاری برخی پیش اعتراضات به استقبال 16 آذرامسال رفتند. انجام تظاهرات شبانه  برپشت بام ها درشمارمحدودی ازمحلات تهران پیش از15 آذر ونیزشب 16 آذرتلاشی ازجمله آنها بود.

-هم چنین صدوربیانیه ها ازسوی گرایشهای مختلف دانشگاهی ازجمله تحکیم وحدت، انجمن اسلامی دانشگاه تهران وعلوم پزشکی ودانشجویان  دموکراسی خواه  ودانشجویان سوسیالیست  وبطورکلی چپ ها وسایربیانیه هائی که توسط دانشجویان دانشگاه های مختلف انتشاریافت، وجه دیگری ازاقدامات امسال جنبش دانشجوئی بود.

-ازدیگرویژگی های جنبش دانشجوئی علاوه بربزرگداشت یادبود سه یاردانشگاهی،  بزرگداشت جان باختگان دانشجوئی اعتراضات سال گذشته ونیز دانشجویان زندانی دردانشگاه های مختلف وهمراه باخواست آزادی آنها  بود.دانشگاه قزوین و  امیرکبیر وعلم وصنعت و... ازموارد برجسته آن بود.

-هم چنین دراستانه  16 آذردیداربرخی فعالین دانشجوئی با خانواده های جان باختگان  ویا دانشجویان زندانی را می توان ازابتکارات مناسب جنبش دانشجوئی دانست که البته می تواند گسترش پیداکرده وبه یک رویه خوب و جاافتاده تبدیل شود.

-پیام های ارسالی وسرشارازروحیه مقاومت توسط برخی  دانشجویان  زندانی رابایدیکی دیگرازجلوه

های درخشان مقاومت دانشجویان حتی دردرون زندان ها وحاکی ازپیوند نیرومند  درون وبیرون دانست.

-اطلاعیه برخی اساتید به مناسب روزدانشجوودرحمایت ازجنبش دانشجوئی نیزنشانه ای ازپیوند بین اساتید ودانشجویان بود.گرچه هنوزنتوانسته است جنبه فراگیروگسترده داشته باشد.

- رژیم ازمدتها قبل برای کنترل اوضاع خود را آماده کرده بود.وبطواخص اقدامات لازم را برای کنترل خیابانهای اطراف دانشگاه تهران به عمل آورده بود وحتی دراقدامی با کشیدن پرده برزنت  برروی میله های دانشگاه تلاش کرده بود که از امکان وخطر تماس  دانشگاه وبیرون دانشگاه ممانعت به عمل آورد . علاوه برقرق اطراف دانشگاه و کنترل ترددها،طبق برخی گزارشات چهارکلانتری  شهرنیز بحال آماده باش درآمده بودند. ضمن آنکه به مناسبب تلاقی روزدانشجو با شروع ماه محرم بسیج دانشجوئی و سایرعمله واکره رژیم دردانشگاه سعی کردندکه برای ممانعت ازبرگزاری مراسم دانشجوئی ممانعت به عمل آورند و یا آن را تحت الشعاع مراسم مذهبی قراردهندکه البته موفق نشدند.آنها هم چنین درنقاط مختلف به دستگیری ویا حتی گروگان گیری شماری ازدانشجویان مبادرت کردند.

*****

درمجموع گرچه برگزاری 16 آذرامسال متأثرازفضای سنگین سرکوب  برجامعه ومحیط های دانشگاهی بود،بااین همه اعتراضات دانشجوئی و شعارهای آن نشان دادکه جنبش دانشجوئی علیرغم ادعاهای رژیم خاموش نشده و هم چون آتش زیرخاکستراست.

نکته ای را که باید به این جمع بندی اضافه کرد کوشش اصلاح طلبان سبزبرای نشان دادن حضورودامنه نفوذخود  درجنبش بود.آنها ازمدتها پیش به تدارک پرداخته و با بسیح وسازماندهی نیروهای حامی خویش دردردون دانشگاه ها(با شعارها وپوسترها وپیش برداشکال معین اعتراضی و....) وهم چنین  درخارج کشور قصد داشتندکه به نمایش نفوذ خود درمیان جنبش دانشجوئی بپردازند.مصرف اصلی این تلاش نشان دادن حضورخویش درباصطلاح متن جامعه مدنی ودرمیان جنبش دانشجوئی، به حاکمیت بودتامبادا دچاراین تصورباطل شودکه گویا جنبش سبزازنفس افتاده است وبراین اساس مرتک اشتباه محاسبه درمورد آن ها بشود.علاوه برآن قصددیگرآنها ازحضورفعال ددرمیان جنبش دانشجوئی، کنترل شعارها وجهت دادن به مطالبات جنبش دانشجوئی بود وازاین طریق تأثیرگذاری برکل جامعه ومطالبات آنها تا بااجتناب ازشعارها ویااقدامات ساختارشکن،سطح اعتراضات ازمحدوده مورد نظرآنها فراترنرود. مشارکت وسخنرانی در مراسم انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران وعلوم پرشکی درسالن این دانشگاه وتلاش درافزودن شعارهائی چون الله اکبرویاحسین ومیرحسین در سایرتجمعات اعتراضی... درهمین راستا بود.

دونکته کلیدی

مهمترین نکته ای که اکنون دربرابرجنبش دانشجوئی قراردارد ودرواقع جای آن درمیان شعارهای اصلی خالی است،آن است که مطالبات جامعه با تشدید بحران اقتصادی ودامنه فلاکت وفقر درکناربحران سیاسی ومبارزه برای دمکراسی وآزادی وارد فازجدیدی می شود.فازی که ویژگی آن درهم تنیده شدن مطالبات کلان اقتصادی  عدالت خواهانه با مطالبات کلان سیاسی علیه استبداد سیاسی وبرقراری یک دموکراسی واقعی است.شکل گیری چنین پدیده ای  جنبش دانشجوئی را بطوراجتناب ناپذیردربرابرگزینش یک چرخش به چپ و رادیکال ترشدن قرارداده است.گامی که بدون آن جنبش دانشجوئی قادربه ایفاء نقش مترقی وپیشرو درحوادث طوفانی پیشارو نخواهد شد وخود جنبش هم بدون توجه به آن قادربه آزادکردن تمامی پتانسیل وظرفیت خویش برای نیل به اهداف اصلی اش نخواهد بود.البته برداشتن چنین گامی ازسوی جنبش دانشجوئی به معنی فاصله گرفتن ازگفتمان های لیبرالی ویااصلاح طلبانه ای است که بانادیده گرفتن مطالبات اقتصادی-معیشتی اکثریت بسیار بزرگ زحمتکشان ویابراندازی استبدادحاکم، تلاش می کنند جنبش دانشجوئی را درخدمت اهداف خویش بکارگیرند.

دومین نکته مهم آنست که رویکرد فوق اکنون  به مثابه شرط لازم برای تحقق رویکرد بس مهم دیگری  که گسترش پیوندهای جنبش دانشجوئی باجنبش کارگری وهمه مزدوحقوق بگیران باشد درآمده است. هم چنانکه  طرح ودفاع ازمطالبات پایه ای سایرجنبش های اجتماعی شرط گسترش پیوند متقابل  با جنبش زنان و جوانان وجنبش اقلیت های ملی اس.