باستقبال 16 آذربرویم!

جنبش دانشجوئی سالی سخت وآکنده ازسرکوب وفشار راپشت سرگذاشت. فشارها همه جانبه وسنگین بودند ودرحقیقت جنبش دانشجوئی درطی این سالها 16 آذرهای متعددی را تجربه کرده است. تهدیدات  وزیرعلوم مبنی براینکه دانشگاه های غیراستاندارد ومغایر بااهداف نظام را با خاک یکسان خواهدکرد واینکه وظیفه  وشأن دانشگاه-اعم ازاساتیدودانشجویان- به ادعای این نوکرگوش به فرمان،اطاعت محض (سمعا وطاعا) دربرابر منویات ولی فقیه است،صدوراحکام سنگین زندان وتبعید و ویا محرومیت ازتحصیل به فعالین دانشجوئی خود بقدرکافی گویای ابعادخشونت رژیم هستند.نه فقط به لحاظ بگیروبه بند وایجاد شرایط پلیسی بلکه  به لحاظ محتوائی هم رژیم درسودای انجام باصطلاح انقلاب فرهنگی دوم وعمیق ترازباراول است .وسوسه  ومالیخولیای ایجاد علوم ناب اسلامی و  تغییرریشه ای علوم اجتماعی وانسانی ومحول کردن وظیفه نظریه پردازی به  حوزه وروحانیت،هم چون خوره ای به جان رژیم ودانشگاه وجامعه افتاده است.ازدیگراقدامات برای اسلامی کردن محیط های دانشجوئی تفکیک جنسیتی وبومی سازی وتصفیه اساتید وانحلال وانتقال بخشهائی ازآن به خارج ازتهران است.اما درواقعیت امر حربه اصلی همان بگیروبند و زندان وستاره دارکردن و حبس های سنگین ودریک  کلام مبادرت به ویرانگری بدون داشتن هیچ گونه بدیل واقعی است.چرا که رژیم جمهوری اسلامی درفازانحطاط وگندیدگی خود بیش ازهرزمانی به سترونی کامل رسیده و بیش ازهرموقعی درارائه طرح های اثباتی کفگیرش به تک دیگ خورده است واگربطورجدی به طرح اثباتی بیاندیشد  ازچنته اش  جزبدترین وخشن ترین مواد  برنامه ای  نئولیبرالی وپیشبردآن به خشن ترین وجه،هم چون حذف یارانه ها و آزادسازی قیمت ها درحوزه اقتصادی- بیرون نخواهد آمد.اوج  انحطاط  وریاکاری رژیم رامی توان درناسازه ادعای جنگ نرم با دشمن وایادی اش ضمن  پیشبرد بی کم وکاست برنامه های بازارجهانی مشاهده کرد. با وجود اعمال شدیدترین فشارها وسرکوب، رژیم هم چنان نگران بروز تحولات و اعتراضات دانشجوئی است.چرا که خود می داند درمحیط های دانشجوئی دراقلیت محض قراردارد و سلطه پادگانی اش بسی شکننده بوده وفضای دانشجوئی هم چون آتش زیرخاکستراست.ازهمین رواست که بانگرانی ازنردیک شدن روزدانشجو به حالت آماده باش درآمده وبرمقررات سختگیرانه وکنترل کننده خود افزوده است.علاوه بردستگیری شماری ازفعالین دانشجوئی  نصب دوربین های جدید،گشت های درون دانشگاهی و مسدودسازی پیاده روها و.... بخشی ازاین نوع اقدامات پیشگیرانه است.درکنارآن سخنان  رئیس قوه قضائیه مبنی بررسیدگی به پرونده 30 نفردررابطه با فاجعه حمله به کوی دانشگاه بخشی دیگری ازمانورهای فریبنده رژیم برای فروخواباندن خشم دانشجویان درآستانه 16 آذر است.

حضورگسترده وفعال دانشجویان درجنبش اعتراضی یکسال ونیم گذشته برکسی پوشیده نیست.بخش    قابل توجهی ازجان باختگان جنبش  دانشجوبودند وهیچگاه جنبش دانشجوئی تااین حد زندانی واخراجی وتصفیه شده  نداشته است. ازاین روبسیارطبیعی است که آزادی زندانیان سیاسی وازجمله دانشجویان زندانی یکی ازخواستهای محوری جنبش دانشجوئی درشرایط کنونی باشد.

جنبش دانشجوئی وشماری ازچالش های پیشارو

یکی  ازویژگی های مهم جنبش دانشجوئی آن بوده که هرگزدروجه اساسی خود جنبشی درخود نبوده بلکه جنبشی بوده است با مطالبات کلان فرادانشگاهی ودرپیوند با مطالبات وخواست های عمومی مردم وباجنبش های اجتماعی. بطورسنتی مبارزه علیه استبداد،برای آزادی وعدالت اجتماعی  و مخالفت با سلطه طلبی قدرت های امپریالیستی ازمهمترین این مشخصات مطالبات فراگیرجنبش دانشجوئی  بوده است.بدیهی است که وزن این ویژگی  درشرایط گسترش مبارزه ضداستبدادی درجامعه ودرمتن یک بحران فراگیرسیاسی بیش ازپیش برجسته شده ومرزهای درون وبیرون دانشگاه به همان نسبت کمرنگ می شود.

دومین ویژگی، گستردگی میلیونی دانشجویان درابعاد سراسری است ولاجرم با جنبشی بزرگ  ودربرگیرنده  گرایشات وگفتمان های گوناگونی که در  کلیت جامعه وجود دارد.غیرازگفتمان حاکم ولایت مطلقه وسرکوب کننده که درمحیط دانشجوئی دراقلیت محض است و منزوی ومورد انزجارعمومی، شاهدبازتاب گفتمان های موجود درصفوف جنبش اعتراضی نیزهستیم که شامل گفتمان اصلاح طلبی(سبزطرفدارموسوی و..وحامی تغییردرچهارچوب قانون اساسی نظام ) وگفتمان لیبرالی  معطوف به یک نظام سرمایه داری متعارف وبالاخره گفتمان چپ یعنی آزادی وبرابری اجتماعی هستیم.

باین ترتیب هم درسطح ماکرو به لحاظ وجود گفتمان های گوناگون، جنبش دانشجوئی یک جنبش متکثروچندرویکردی است وهم درسطح میکرو به لحاظ درون گفتمانی و طیف بندی های درونی هرکدام ازاین طیف ها.این گفتمان ها البته بیش ازپیش با تعمیق جنبش ومطالبات مردمی شفاف ترمی شوند ومی توان آن را دربیانیه ها وموضعگیری های جریانات مختلف متعلق به هرکدام ازآنها مشاهده کرد که ورودبه آن خارج ازحوصله این نوشته است. 

درهمین رابطه لازم به ذکراست که طرح باصطلاح هدفمندسازی یارانه ها وآزادسازی قیمت ها که درحکم تهاجم گسترده( ویک جراحی بیرحمانه اقتصادی) به سطح زندگی کنونی و معیشتی دهها میلیونی نیروی زحمت وکاروو گسترش شتابان دامنه خط فقراست،  زمینه مطرح شدن گسترده ترمطالبات معیشتی درکنارمطالبات سیاسی را فراهم ترساخته و پیوند نان وعدالت اجتماعی با آزادی را به کانون مطالبات عمومی تبدیل می کند. واین همان است که جنایت کاران حاکم آن را  با ادبیات خود به عنوان  بروزخطر فتنه اقتصادی درادامه فتنه سیاسی می نامند. بدیهی است که باپیوند این دو زمینه مناسبی برای نقش آفرینی گفتمان عدالت وآزادی  ویک جنبش ضداستبدادی-مطالباتی فراهم  می شود. این سیاست تهاجمی حارو نئولیبرالی رژیم  هم چنین بطورمستقیم  دانشگاه ها ومؤسسات عالی را نیز با هدف پولی کردن دانشگاه ها مورد آماج خود قرارداده است. رویکردی که با زیرپاگذاشتن قانونی اساسی موجود خود رژیم درمورد باصطلاح تحصیلات رایگان همراه است.یعنی آنچه را که زمانی در زیرفشارانقلاب بهمن  ناچارشده بود ولوبصورت نیم بند به پذیرد.

بنابراین لااقل مقابله با طبقاتی کردن تحصیلات و مبارزه علیه دانشگاه پولی وآزادی دانشجویان زندانی ازجمله مطالبات  اخص جنبش دانشجوئی است که با مطالبات کلان وسیاسی گره می خورد.

سومین نکته. تأکید برماهیت مشترک مطالبات کلان جنبش دانشجوئی و جامعه وجنبش های اجتماعی وگره خوردگی آنها، اما به معنی نادیده گرفتن استقلال ومطالبات خودویژه واخص  این جنبش وکم بهادادن به  آنها نیست ونباید باشد.چراکه مطالبات عمومی ازقضاباعبورازمنافع ازخود ویژه هرجنبش رنگ وبوی خاص  خود رامی یابد ودرقالب آن می تواند بسیج کننده باشد. بهمین دلیل بی اعتنائی به این واقعیت موجب تأثیرمنفی درآزادسازی پتانسیل موجوددرجنبش دانشجوئی خواهد شد.ودرهمین رابطه بویژه درشرایط جو سر کوب توجه به مطالبات بی واسطه وفراگیرصنفی وفرهنگی وهنری ورزشی  و...ازقضااهمیت زیادی برای شکل گیری تجمعات اعتراضی باحضوربدنه هرچه بیشتر وپیشروی جنبش عمل می کند.

چهارم.ازنظرنوع سازمان یابی تأکید برشکل گیری شبکه ها ومحافل وهسته های مبتنی برارتباطات ومناسبات افقی که بتواندهم بدنه را بسیج کند و هم ازشرسرکوب درامان بماند دارای اهمیت است.هم چنانکه درنظرگرفتن تلفیق کارعلنی ومخفی دارای اهمیت است.تجربیات اندوخته شده درطی مبارزات عمومی یکسال ونیم گذشته می تواند دراین راستابه خدمت گرفته شود.

پنجم-چالش مهم دیگررابطه گفتمان ها وگرایشات موجود درصفوف جنبش دانشجوئی است. تا آنجاکه به گفتمان چپ وآزادی وبرابری مربوط می شود،این گفتمان می تواند دریک حرکت دوجانبه ومکمل وهمزمان ازیکسو برسازمان یابی نیروهای متعلق به این گفتمان حول اشتراکات پایه ای وبنیادی به پردازد وازسوی دیگربه همکاری وهمسوئی حول فصل مشترک های معینی چه درسطح دانشگاه وچه دربیرون ازآن به همکاری عملی  با سایرگرایشات موجود درصفوف جنبش تازمانی که دربرابر استبداد به مبارزه خود ادامه می دهند مبادرت کند. درهرحال درچهارچوب ضرورت تقویت وگسترش  یک جنبش دانشجوئی متکثروسراسری می توان وباید به آرایش صفوف وتبلیغ وترویج وسازمان یابی گفتمان چپ ورادیکال ودربرگیرنده همه طیف های متعلق به آن پرداخت.

ششم-جنبش دانشجوئی خود به منزله یک جامعه فشرده است وتمامی تضادها وچالش های عمده وموجود در جامعه ومطالبات جنبش های مهمی همچون کارگری ومزدحقوق بگیران،زنان وجوانان(وازجمله دانش آموزان ومعلمان ) وجنبش های تحت ستم ملی و...درآن بازتاب دارد.ازهمین روجنبش دانشجوئی با داشتن چنین حلقات متداخلی با سایرجنبش ها می تواند رابطه متقابل وسازنده ای را با آنها برقرارنماید.هم چنانکه می تواند ازآنها نیزتأثیرات مثبتی دریافت کند. چنین روندی می تواند درخدمت تقویت یک جنبش ضداسبتدادی-مطالباتی درکلیت جامعه باشد.

اعتراض سراسری 16 آذر

علاوه برجهت گیری های فوق مساله شکل دادن به اعتراضات سراسری به مناسبت 16 آذرنیزدرکانون توجه جنبش دانشجوئی است. باتوجه به شرایط عمومی و موازنه قوای کنونی  چنین تجمعات سراسری می توانند دردرون دانشگاه ها ومحیط های دانشجوئی شکل بگیرند تا دربیرون دانشگاه ها.اما مهم است که این تجمعات بتوانند با داشتن علائم ونشانه ها و اشتراکاتی ازنظرطرح برخی شعارها ونوع حرکت ومحدوده زمانی و ودرسطح دانشگاه ها وموسسات عالی دانشجوئی درسراسرکشور وبا مشارکت هرچه بیشتربدنه بتواند بازتاب دهنده ماهیت وخصلت سراسری این جنبش و توانانی های آن باشد.بی تردید این نوع حرکت های فراگیر نمی تواند با فرادستی یک گفتمان برگفتمان های دیگرصورت پذیرد،اما می تواند حول اشتراکات معین بین آنها علیرغم وجوداختلافات،ودرکنارآزادی تبلیغ برای هرکدام ازطیف ها،صورت گیرد. بی تردید ابرازهمبستگی وحمایت ولوسمبلیک از بیرون دانشگاه هم چون دانش آموزان وسایرجنبش های اجتماعی ویاابرازحمایت توسط مردمانی که در اطراف دانشگاه ها حضورپیدامی کنند ولوبصورت سمبلیک وهم چنین بزرگداشت هرچه گسترده 16 آذرتوسط جنبش ایرانیان خارج ازکشوروحمایت آنها ازجنبش دانشجوئی داخل کشور داری اهمیت است.