یا تلاش تازه مکرون برای گشودن پنجره تازه ای برای مذاکره بین ایران و آمریکا شانس موفقیت دارد؟

آیا تلاش تازه مکرون برای گشودن پنجره تازه ای برای مذاکره بین ایران و آمریکا شانس موفقیت دارد؟  

در ادامه کوشش آبه نخست وزیرژاپن برای هموارکردن راه مذاکره یین دو طرف در جهت کاستن و حل بحران منازعات ایران و آمریکا والبته ناکامی وی پس از آن که برای رژیم ایران روشن شد حامل هیچ پیشنهادواجد امتیازمشخص در جهت گشودن تنگناهای تحریم های حداکثری نیست؛ این بارمکرون و اروپا واردمیدان شده اند. 

آنها بجای فعال کردن ماشه هسته ای در پی کاهش تعهدات برجامی رژیم ایران که قبلا نسبت به آن هشدارداده بودند و جز در راستای دوقطبی کردن بحران ایرن و آمریکا نبود، برآن شدند که اکنون لازم است تلاش های خود را حول کنترل بحران و حفظ برجام که از نظرآنها برای اروپا و جهان حیاتی است متمرکزکنند. هدف مکرون گشودن راهی برای خروج از بن بست خطرناک کنونی است که در آن قاره سبزآسیب پذیرتر از دیگران است. اروپا که مخاطب اصلی تهدیدها و اولتیماتوم های زمان بندی شده حکومت ایران هم است، برای خودش محرزشده که بدلیل تحریم های ثانوی آمریکا و پیوندهای اقتصادی عمیق اش با آنسوی اتلانتیک قادر به نجات برجام از طریق فعال کردن سازوکارمالی که مستلزم گشایشی در فروش نفت و کانال های بانکی است نیست. از سوی دیگر با توجه به وضعیت و شرایط کنونی که در آن رویکردتهاجمی تهران و تردید و سرگردانی دولت ترامپ در واکنش به آن به دلیل تبعات خارج از کنترلش و اختلافات درونی مشاوران و هیأت دولت خود هست، و کسانی چون مایک پنس از آن به عنوان خویشتن داری دولت آمریکا نام می برند و به دولت ایران هشدار می دهند که نسبت به آن مرتکب سوء تعبیرنشوند، امانوئل مکرون شرایط را برای گشودن راهی به جلو برای مذاکره مناسب یافته است و برهمین پایه تلاش متمرکزی را در دستورکاردپیلماسی فرانسه (و البته به نیابت از اروپا) قرارداده است: 

این تلاش از یکسو در صحبت با ترامپ برای جلب توافق وی جهت میانجیگری و از سوی دیگر با روحانی در یک گفتگوی یکساعته صورت گرفته است که طبق آن روحانی علیرغم خروج آمریکا از برجام برای نخستین بار با گفتگوی با آمریکا در قالب ۵+۱ به شرط لغوتحریم ها (اگر آن را رمززدائی کنیم به معنی کاهشی در تحریم صورت گرفته است) مواففت کرده است و عراقچی درکنفرانس سه نفره اخیر در همین رابطه اظهارداشته است که گرچه آمریکا از برجام خارج شده است اما در شرایطی که تحریم ها را لغوکند می تواند مجددا به مذاکرات برگردد. آنچه که از مفادصحبت های مکرون با روحانی روشن می شود، وعده ای است که به روحانی داده مبنی برتلاش برای کاهش فشارهای حداکثری اقتصادی آمریکا ( لغو بخشی از تحریم ها مثل دوره ما قبل از لغو مجوز۸ کشورخریدارنفتی و نظایرآن). بنابراین مصداق مشخص لغوتحریم ها برای شروع گفتگو درهمین حدوحدودهاست که باید به عنوان مبنای آغاز مذاکرات فرضی باشد. نا گفته نماند که دولت ترامپ نشان داده است با شروع فعالیت انتخاباتی خود و در حالی که مشغول مذاکره با طالبان برای خروج از افغانستان است و البته وعده های انتخاباتی خود تا آن جا که می تواند مایل به ورودجنگی تازه در خاومیانه و با ابران که معلوم نیست چه ابعاد و پی آمد خواهد داشت نیست. در حقیقت برگ برنده مکرون و در تفاوت با تلاش آبه این بارظاهرا آن است که می خواهد با دست باصطلاح پر یعنی با هویجی به یک دست و البته چماقی بدست دیگر یعنی همان تحریمی که وجود دارد وارد میدان شود (اکر که فی الواقع ترامپ واقعا به او این اجازه را داده باشد و یا اگرداده باشد زیرش نزند که همواره امکانش وجود دارد).

در همین رابطه مکرون در همان گفتگو با روحانی از وعده تمرکز۹ روزه برای پیگیری برای این طرح سخن به میان آورده و سریعا نیز مشاورخود را روانه ایران کرده است که فردا با شمعخانی دیدار و گفتگو خواهد داشت ....

بهرحال باید دید که آیا پنجره ای برای مذاکرات و کاهش تب بحران ولو به شکل موقت ایجاد خواهد شد یا نه؟ آن چه که در این میان قابل توجه است سکوت تاکنونی خامنه ای و سرداران و مقامات اصول گرا پیرامون این طرح و مذاکرات است که احتمالا منتظرنتیجه مقدماتی آن هستند. البته نباید فراموش کنیم که از دو طرح و سناریوی حداقلی و حداکثری رژیم، سناریوی نخست و حداقلی آن در مقابله با بن بست برجام و فشارهای حداکثری و بی وقفه دولت آمریکا، در سه مؤلفه اصلی توسل به کاهش تعهدات برجامی و توسل به حربه تهدیدکاهش زمان گریزهسته ای (افزایش غنی سازی وسایرملحقات آن)، ناامن کردن صدورنفت و تنگه هرمز و دریای عمان، و عملیات نیابتی در منطقه از عراق تا یمن و... است در درجه اول با هدف تقویت قدرت چانه زنی ببادرفته و تغییرمعادله باخت باخت کنونی است ونیز ضمن کاستن از فشارسنگین و بسیارفرساینده اقتصادی، خریدزمان برای انتظارکشیدن سرنوشت ترامپ در پایان دوره اول ریاست جمهوری... البته دوره پرتپ و تابی است که حکومت اسلامی در عین حال آن را فرجه مناسبی برای رویکردهای تهاجمی خود جهت کاهش فشارها می داند. نهایتا باید گفت که رژیم ایران در شرایطی نیست که اگر واقعا پنجره ای برای کاهش تحریم ها گشوده شود، از آن استقبال نکند. خودرژیم هم می داند که در صورت شکست سناریوی اول ورودبه سناریوی حداکثری بسیارهزینه سازخواهد بود و می تواند به معنای ورودبه حرکت در منطقه کور و نامعلوم و چه بسا حکم عملیات انتحاری را داشته باشد. اما ابهام اصلی واقعیت وعده عقب نشینی محدود ترامپ و یا بفرض آن که به مکرون چراخ سبزنشان داده باشد، ثبات آن و کلا دشواری این عقب نشینی برای کسی که با حربه قدرت نمائی حداکثری واردمیدان شده، بویژه با توجه به حضورکسانی در اطرافش که خودوی صراحتا آن ها را بازهای جنگ طلب خوانده است.