!بن بست دیپلماسی پنهان

بن بست دیپلماسی پنهان، و ضرورت شفاف سازی و نقش آفکارعمومی

این بارنخست نیست که توافق ها در لحظه 90 بهم می خورد!

بهم خوردن توافق نهائی در دقیقه 90 باردیگر معمای این بهم خوردن ها را مطرح ساخته است. این که بخواهیم چنین مذاکرات طولانی و کارشناسی شده را با بروزاختلافات ناگهانی و دبه درآوردن یک طرف درلحظه های آخر رفع و رجوع کنیم منطقی و قانع کننده به نظرنمی رسد. 

درمورد اخیرامکان نهائی شدن آنقدرجدی و نزدیک شده بود که خانم اشتون همه وزراء 5+1 را به حضورفوری درنشست فراخواند  و آنها ناچارشدند که مأموریت های خود را نیمه تمام گذاشته و به سوی ژنوبه شتابند. با این همه همه آن ها در آخرین لحظه بادست خالی و دهان سوخته بازگشتند. آن چه که به پیچیدگی این معما می افزاید، رازنگهداری باصطلاح دیپلماتیک و بدتراز آن ارائه دلایل و توضیحات انحرافی ازهرسو است. مثلا درمورد نقش کارشکنی دولت فرانسه درمذاکرات اخیردرحالی که بسیاری از روزنامه ها و خبرگزاری ها و ازجمله بی بی سی آن را گزارش می کردند و حتی خود فابیوس درمصاحبه های بین مذاکرات آن را برملا می کرد جان کری می گوید این ایران بود که درلحظه آخر از پذیرش پیشنهادات غرب سرباززد.  وحتی فراتر از آن به صدور بیانیه دوجانبه  آمریکا و فرانسه برای نشان دادن موضع مشترک در برابر رژیم ایران و البته راضی کردن جناح مخالف درون آمریکا و اسرائیل منجرشد.*  رادیو فرانسه به نقل از روزنامه معتبر لوموند درمورد نقش فرانسه در شکست موافقت نهائی چنین گزارش* می دهد:

روزنامه لوموند با لحن و جزئیات روشن تری مواضع فرانسه در مذاکرات ژنو را بررسی کرده و نوشته است فرانسه سدراه یک توافق سازشکارانه میان آمریکا و ایران در این مذاکرات شده است.
لوموند می نویسد منابع رسمی فرانسوی به این روزنامه گفته اند که فرانسه از قبل میدانسته است که آمریکا و ایران از مدتها، برای رسیدن به یک سازش، دیدارهای دوجانبه داشته اند و فرانسه از این هراس داشته است که مبادا در جریان مذاکرات ژنو، هردو کشور، سایر نمایندگان شرکت کننده در این مذاکرات را دور بزنند.
لوموند می نویسد آمریکا بعد از ناکامی در برنامه حمله نظامی به سوریه تلاش دارد این ناکامی را با یک پیروزی دیپلماتیک در خاورمیانه جبران کند. از سوی دیگر، حسن روحانی رئیس جمهور ایران نیز کاهش هرچند محدود اما سریع بخشی از تحریمهای غرب و آمریکا را یکی از پایه های مشروعیت دولت خود تلقی می کند. به نوشته لوموند، مذاکرات ژنو زمینه مساعدی بود تا آمریکا وایران هردو فرصت مشترکی را برای رسیدن به یک سازش دوگانه آزمایش کنند.
لوموند در ادامه می نویسد هنگامی که وزارت خارجه فرانسه روز هفتم نوامبر اطلاع یافت جان کری وزیر خارجه آمریکا روز جمعه به ژنو خواهد رفت، لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه پیشدستی کرد و صبح جمعه، قبل از او خود را به ژنو رساند تا مواضع قاطعانه فرانسه در قبال ایران را به اطلاع شرکت کنندگان برساند.   

 ادعاهای جان کری در زمانی مطرح می شود که  وزیرخارجه انگلیس از توافق های موقت با کاهش تحریم ها قویا حمایت می کند و مدعی است که پیش نویس آن روی میزقراردارد و فرانسه مدعی است که هنوز زمان توافق با ایران فرانرسیده است...  

 البته سخنان جان کری به عنوان نماینده و دیپلمات یک ابرقدرت با جناح ها و مناسبات پیچیده درونی و با متحدین  اش و نیاز به پوشاندن اختلافات 5 کشور درمیانه میدان جنگ دیپلماتیک با حریف  گرچه قابل درک است اما قانع کننده و منطقی نیست. ازهمه مهمتربدلیل آن که موجب  ابهام درشناسائی عامل اصلی واقعی ناکامی و شکست و منحرف کردن افکارعمومی جهان و ازجمله مردم ایران می شود غیرقابل قبول است. مردم ایران نیازدارند که بحران هسته ای حل شود و حاکمان و باندهای نظامی نتوانند ازآن به عنوان مستمسکی برای تداوم و توجیه سرکوب سود بگیرند. در اصل  دلایل این نوع بهم خوردن ها، از یکسو نظرواقعی قدرت های بزرگ مبنی بر خلع سلاح هسته ای کامل رژیم ایران است که پنهان نگهداشته می شود و درعمل به شکل پوشیده و پیچیده و تناقض آمیز مطرح می شود و هم چنین برملاشدن ضعف و فتوررژیم تحت محاصره اقتصادی است که امتیازخواهی بیشتررا دامن می زند و از دیگرسو رقابت قدرت های جهانی ومداخل های پیچیده و نامرئی جناح های مخالف سازش هم درسطح داخلی هرکشور و هم البته درسطح بین المللی است. و درست به همین دلیل یعنی گره خوردگی  بحران هسته ای ایران با چنین مسائلی است که  امکان توافق و حل بحران هسته ای حتی اگر یک طرف هم حاضربه کنارآمدن  باشد در حاله ای ازابهام قرارمی گیرد و چه بسا دردقیقه 90 بهم می خورد.

بن بست دیپلماسی پنهان

درچنین شرایطی هیچ چیزبدتراز دیپلماسی پنهان که توسط دولت های دست اندرکارحمایت می شود، نیست. دیپلماسی پنهان درواقع با نامحرم انگاشتن مردم و رسانه ها، تنها از افکارعمومی جهان و رسانه ها پنهان است و گرنه مثلا هم ناتانیاهو صراحتا گفته است که از آنچه که درنشست ژنومی گذرد خبرداشته است و هم مثلا کیهان درایران با دست رسی به منابع موثق به افشاء آن چه که در نشست  ژنومطرح شده پرداخته است. دراین میان نامحرم واقعی فقط مردم و افکارعمومی هستند.

درحالی که بحران هسته ای تبدیل به یک مسأله جهانی شده است و هر روز درچهارگوشه جهان به مستمکی  برای هرگونه اقدام های مییلیتاریستی و ضدصلح تبدیل شده ست،  تنها افکارعمومی مردم ایران و جهان است که  در صورت وجود شفافیت لازم دربین مذاکره کنندگان، آنها را تحت نظارت قرارداده و با فشارمثبت و موثرخود قادراست از مداخله قدرت ها و  دست های پنهان و نامرئی و بندوبست های پشت پرده ممانعت کند و یا دستکم نشان بدهد که بدوراز گمانه زنی ها، براستی چه کس و یا کسانی از حل بحران هسته ای و تقویت صلح درمنطقه و جهان نگرانند.

*- بیانیه مشترک اوباما و اولاند:

 http://ir.voanews.com/content/us-france-iran-geneva/1789606.html